Η προφορική παράδοση της Κέας
Τα τελευταία 20 χρόνια η λαϊκή παράδοση των μύθων και των παραμυθιών έμεινε ζωντανή, μέσα από τον θεσμό της Γιορτής Παραμυθιών, ενώ παράλληλα αναδείχθηκαν όμορφες τοποθεσίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νησιού μας. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο βρέθηκαν στην Κέα και μέσα από αριστουργηματικές αφηγήσεις και μελωδίες έφεραν στο νησί ιστορίες από πολλές διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς.
20 Χρόνια Γιορτή Παραμυθιών
Με 20 ιστορίες, 20 αφηγητές μας θυμίζουν τις 20 Γιορτές των 20 χρόνων. Μοιραζόμαστε ιστορίες και γλυκές αναμνήσεις με αφηγήσεις, σαν μια παρέα παλιών αγαπημένων φίλων.
Η «Γιορτή Παραμυθιών» 20 συνεχόμενα χρόνια αναδεικνύει και τονίζει τη διαχρονικότητα και την πολυσημία της λαϊκής προφορικής παράδοσης και αποτελεί έναν χώρο συνάντησης πολιτισμών και διαπολιτισμικής ανταλλαγής, μέσα από τη συνεργασία διαφορετικών ειδών τέχνης, που συνομιλούν και εκφράζονται.
Συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά της Έλληνες αφηγητές, επιστήμονες και ερευνητές που για πρώτη φορά στην Ελλάδα συνευρέθηκαν όλοι μαζί και συνομίλησαν για το παραμύθι και την αφήγηση. Έδωσε βήμα σε νέους αφηγητές έτσι ώστε να μπορέσουν να αφηγηθούν τις ιστορίες τους και τους ενέπνευσε να ασχοληθούν με την αφηγηματική τέχνη.
Άνοιξε έναν πολιτιστικό διάλογο που δημιούργησε αφηγηματικά ρεύματα, σχολές, τάσεις, θέσεις αλλά και αντιθέσεις. Όλα γόνιμα και χρήσιμα στην ατέρμονη πορεία της προφορικής παράδοσης.
Ιστορίες
1. Γιόμο (Αφρική)
Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Παραμύθια από την Αφρική, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2012.
2. Η ιστορία του μικρού φοίνικα (Αφρική)
Walker, Barbara K; Siegl, Helen, illus, The dancing palm tree, and other Nigerian folktales, Έκδοση New York, Parents’ Magazine Press. New York 1968.
3. Η προέλευση του γιασιμιού (Τυνησία)
Contes et legendes de Tunisie του Βoubaker Αyadi. Εκδοση Flies France, Paris 2008.
4. Η Υφάντρα του Ουρανού (Κίνα)
Birrell, Anne, Μύθοι των Κινέζων, εκδ. Παπαδήμας Δημ. Ν., 2006.
Hearn, Lafcadio, The Romance of the Milky Way and Other Studies & Stories, εκδ. Houghton Mufflin and Company Boston and New York, 1905.
5. Λευκό λουλούδι στον αγρό (Γερμανία)
“Τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ” Τόμος Γ’, Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου Εκδόσεις: Άγρα 2007.
6. Ο Άτυχος άνδρας (Ουαλία)
Καταγραφή από τον Ουαλό παραμυθά Dafydd Davies Hughes, 2017.
7. Ο Ελέφαντας (Αφρική)
«Οι ελέφαντες», από την φυλή των Σάρα του Τσαντ Yves Pinguilly, Contes et Légendes d`Afrique d`Ouest en Est, Editions Nathan, Paris – France 1997.
8. Ο Μπιρμπάλ και ο έμπορος (Ινδία)
Πηγές: The best of Akbar & Birbal, Rungeen Singh, Young Learner Publications, Akbar and Birbal: Tales of Wit and Wisdom, Amita Sarin, India Puffin publications.
9. Ο ποντικός και η μπαμπουρίτσα (Ελλάδα, Σάμος)
Μ.Γ. Μερακλής, Μ.Γ. Βαρβούνης, Παραμύθια της Σάμου (Δεύτερος τόμος), Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου «Νικόλαος Δημητρίου», Βιβλιοθήκη Επιστημονικών Εκδόσεων – 21Β, 2002.
10. Άτρωτος
Μικροδιήγημα από το βιβλίο «Πλασμένοι» [Αφορμές], Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Ποταμός 2021.
11. Unplugged
Διήγημα από το βιβλίο «Το στατικό ποδήλατο», Σέρζι Πάμιες, μετ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Μ. Σιδέρη 2013.
12. Οι πειρατές (Ελλάδα, Κέα)
Καταγραφή από τον τζιώτη λαϊκό αφηγητή Στέφανο Λέπουρα (Κέα 2009).
13. Το Όνειρο (Περσία)
The Book of the Thousand Nights and a Night, μετάφραση John Payne, vol. 4 (London: Printed for subscribers only, 1884),
Jalalu-d’-Din Muhammad i Rumi, Masnavi i Ma’navi: The Spiritual Couplets (Λονδίνο: Trübner and Company, 1887).
14. Ο γέρος που πουλούσε γνώση
Πηγή: Ελληνικά λαϊκά παραμύθια, Κώστας Καφαντάρης, εκδ. Ποταμός, 2005.
15. Τα φτερά του Κύκνου
Πηγή: Forgotten Folk-tales of the English Counties, Ruth L. Tongue & Katherine Briggs, RLE Folklore, 1970.
Γεωργίου Α. Μέγα / Κατάλογος ελληνικών παραμυθιών, Επεξεργασία παραμυθιακών τύπων και παραλλαγών, Άννα Αγγελοπούλου – Αίγλη Μπρούσκου, Εκδόσεις Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 1999.
16. Η Καλομοίρα (Κύπρος)
Πηγή: Επαμεινώνδας, Χ., Η Γαρυφαλιά, Ιδιωτική Έκδοση, Αύγουστος 2000 (μεταφορά προφορικού κυπριακού παραμυθιού από τη γιαγιά του σε γραπτό λόγο), διαθέσιμο διαδικτυακά: Κυπριακά Παραμύθκια, https://kipriakaparamithia.weebly.com/eta-gammaalpharhoupsilonphialphalambdaiota940.html>, τελευταία πρόσβαση 21.06.2022.
17. A warrior without arrows / Ένας πολεμιστής χωρίς βέλη
Αφήγηση, ελεύθερη απόδοση, διασκευή, μουσική: Amir Mirzai (Φαρσί), Torgrim Mellum Stene’s (Αγγλικά)
Πηγή: Gorby and the Rats, ‘Mush-o-gurbeh’. Obeyd D i Zakani [Nizam al-Din Ubayd Zakani]; Omar S. Pound Published by London, Agenda Editions., 1972.
18. Lost and found / Χάθηκε και βρέθηκε
Πηγή: Αρχείο Abbi Patrix. 2022.
19. Η γριά που έκλεψε τη φωτιά
Πηγή: Παραμύθι που παραχώρησε ο Χριστόφορος Μηλιώνης στον Ι.Κακριδή, το οποίο είχε ακούσει από τη μητέρα του. -Επιβίωση αρχαιοελληνικού πυρήνα.
βλ. Καλλέργης Ηρακλής, Αρχαιοελληνικές απηχήσεις στο νεοελληνικό λαϊκό παραμύθι στο: Αναγνωστόπουλος Βασ. –Λιάπης Κώστας (επιμ.) , Λαϊκό παραμύθι και παραμυθάδες στην Ελλάδα, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1995 2, σελ. 27-39. (το παραμύθι στις σελ. 30-31)
20. The old woman in the cave / Αναζητώντας την αλήθεια
Πηγή: Michael Meade. Why the World Doesn’t End, Tales of Renewal in Times of Loss Kindle. GreenFire Press, 2012.
Ελληνικά: Καταγραφή από τον Ινδό αφηγητή Peter Chand, 2017.
Το πρόγραμμα «Ακούστε την ιστορία…»
20 podcasts ιστορίες, με πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, που σχετίζονται με την προφορική παράδοση και τη μυθολογία της Κέας, δημιουργούνται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ακούστε την ιστορία…» από το «Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών» και το «Παραμυθόφωνο» με την στήριξη του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και την πρωτοβουλία Cycladic Identity.
Ο Δήμος Κέας με ιδιαίτερη ευαισθησία και σεβασμό στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά, στηρίζει την πρωτοβουλία ανάδειξης και διάδοσης της προφορικής παράδοσης του νησιού και διαθέτει δημόσιους χώρους για την τοποθέτηση επιγράφων στις οποίες ο κάθε ενδιαφερόμενος σκανάροντας έναν κωδικό QR ο οποίος θα τον κατευθύνει στον σύνδεσμο της ιστορίας, θα μπορεί να τις ακούσει στο κινητό του ή με οποιοδήποτε άλλο ηλεκτρονικό μέσο, tablet, laptop κ.α.
Προφορική παράδοση και όμορφα φυσικά τοπία συνδέονται και δένουν αρμονικά μεταξύ τους και η μια πλευρά αναδεικνύει την άλλη. Μνημεία της φύσης και της τοπικής αρχιτεκτονικής συναντούν τα μνημεία του λόγου, τους μύθους και τα παραμύθια του νησιού, μέσα από την τέχνη της αφήγησης, σε μια χρονογραμμή που εξελίσσεται από τα αρχαία χρόνια έως τις μέρες μας.
Το πρόγραμμα απαντά στην ανάγκη να αναγνωριστεί και να διαδοθεί η άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Κέας με έναν σύγχρονο και διασκεδαστικό τρόπο, εύκολο και προσιτό σε μικρούς και μεγάλους, σε συνδυασμό με την ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, των δομημένων χώρων με γραφικά χαρακτηριστικά, των σημείων πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Οι ιστορίες θα αναρτηθούν στο «Παραμυθόφωνο» σταδιακά έως τον Απρίλιο 2024. Το πρόγραμμα «Ακούστε την ιστορία» υλοποιείται με τη χρηματοδότηση της νέας πρωτοβουλίας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, CYCLADIC IDENTITY.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Έρευνα, καταγραφή, ανάπτυξη-διαμόρφωση κειμένων, αφήγηση, καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Ευγενικός
Ανάπτυξη-διαμόρφωση και επιμέλεια κειμένων: Μαρία Βλαχάκη
Μουσική σύνθεση, ενορχήστρωση: Μάρα Καίσαρη
Σχεδιασμός επιγραφών – παραγωγή εντύπων: Παναγιώτης Μαυρομάτης
Η μουσική με την παραδοσιακή τσαμπούνα για την ιστορία «Η αρχοντοπούλα της Αγίας Μαρίνας» είναι του Γιάννη Σέρβου. Η ιστορία «Το αθάνατο νερό του Βαθυποτάμου» είναι κεντημένη με μουσικές και τραγούδια από τον αείμνηστο Αντώνη Ζουλό, τζιώτη παραδοσιακό μουσικό.
Podcasts
1. Ακόντιος και Κυδίππη
2. Ο γιατρός Ερασίστρατος
3. Ο λέων και οι νεράιδες
4. Ο Ναπολέων στην Κέα
5. Η Χρυσή
6. Το τριβόλι
7. Ο Μπουρμπούλας και το χρυσό ψάρι
8. Το πουλί τ’ αηδόνι
9. Το παλικαράκι και οι πατσές
10. Σιμωνίδης και η τεχνική της μνημονικής
11. Το αθάνατο νερό του Βαθυποτάμου
12. Η Αρχοντοπούλα του πύργου της Αγ. Μαρίνας
13. Κείων το νόμιμον
14. Ο Κυπάρισσος και το ελάφι
15. Ο Λάμπρος Κατσώνης
16. Το βασιλόπουλο και η ωραία κοιμωμένη
17. Ο Αρισταίος
18. Ο γέροντας με την ελιά στο μάγουλο
19. Η γυναίκα και το παστελάκι
20. Το όνειρο του χωρικού
