Ιστορίες από την αρχαιότητα

Ο Σιμωνίδης ο Κείος (556 π.Χ -468 π.Χ) ήταν από τους σημαντικότερους χορικούς και λυρικούς ποιητές της αρχαίας Ελλάδας, διαθέτοντας στο ενεργητικό του ύμνους, παιάνες, διθυράμβους, εγκώμια, παρθένια, θρήνους, ελεγείες κι επιγράμματα. Ήταν ο πρώτος ποιητής ο οποίος έγραψε ποιήματα κατά παραγγελία και με πληρωμή και θεωρείται ο μεγαλύτερος επιγραμματοποιός της αρχαιότητας. Η ποίησή του κατά τη διάρκεια του πολέμου με τους Πέρσες ενδυνάμωνε την ελληνική εθνική συνείδηση, ενώ περίφημα θεωρούνται τα ποιήματά του για τους πεσόντες των Θερμοπυλών και του Μαραθώνα. Από τα ποιήματα του σώζονται μόνο αποσπάσματα. Με τους διθυράμβους του, που δε σώζονται, πέτυχε 56 νίκες. Ο θάνατος τον βρήκε στην Αυλή του Τυράννου των Συρακουσών, Ιέρωνα, που τον φιλοξενούσε, όπου και στήθηκε λαμπρό μνημείο μπροστά στη κεντρική πύλη της Ελληνικής τότε πολιτείας. Φημιζόταν για τις γνώσεις του και γι’ αυτό τον εκτιμούσαν και τον τιμούσαν με τη φιλία τους πολλοί σπουδαίοι άνδρες της εποχής του, όπως ο Αριστείδης, ο Θεμιστοκλής, ο Παυσανίας.

• • •

Επίγραμμα Σιμωνίδη Κείου προς τιμήν των πεσόντων στη μάχη των Θερμοπυλών, 480 π.Χ.

“Ω ξειν’, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι.”
“Ξένε, να πεις στους Λακεδαιμόνιους ότι είμαστε εδώ θαμμένοι υπακούοντας στους νόμους τους.”

• • •

Επιφανείς Κείοι της αρχαιότητας

Ο ποιητής Βακχυλίδης, ανιψιός του Σιμωνίδη, ήταν κι αυτός από τους σημαντικότερους λυρικούς ποιητές της αρχαίας Ελλάδας, που ύμνησε ιδιαίτερα τους συμπολίτες του νικητές πανελλήνιων αγώνων.
Η πνευματική ζωή του τόπου έχει να αναδείξει κι άλλες σημαίνουσες μορφές της αρχαιότητας που γεννήθηκαν και έδρασαν στην Κέα, αλλά και σε άλλα κέντρα του Αιγαίου, όπως οι σοφιστές Θηραμένης και Ξενομήδης, ο γιατρός Ερασίστρατος, οι φιλόσοφοι Πυθοκλείδης (δάσκαλος του Περικλή), ο Πρόδικος (δάσκαλος του Θουκυδίδη, του Ευριπίδη και του Ισοκράτη), ο Αρίστων κ.ά.
Η αρχαία Κέα ανέδειξε επίσης σημαντικούς αθλητές στους πανελλήνιους αγώνες. Αναφέρονται 69 νίκες Κείων αθλητών στα Ίσθμια, Νέμεα και Ολύμπια, οι οποίοι υμνήθηκαν από τους Κείους ποιητές.

• • •

Επίνικος του Βακχυλίδη:

«Είναι πολλές οι νίκες που στην Ολυμπία κάποτε σε χρόνους περασμένους την αμπελόφυτη Κέα δοξάσαν.»

• • •

Κείον το νόμιμον

Με το υποδειγματικό πολιτικό σύστημα της αρχαίας Κέω ασχολήθηκε και ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης στο σύγγραμμά του «Κείων Πολιτεία», του οποίου όμως διασώζεται ένα μόνο απόσπασμα. Από την Κέα καταγόταν κι ο νομοθέτης Αριστείδης, ένας από τους εφτά μεγάλους σοφούς της αρχαιότητας, που φημιζόταν σε όλη την επικράτεια για τους πρότυπους κι αυστηρούς του νόμους. Ένας από αυτούς ήταν το «Κείον το νόμιμον», ένα ιδιάζον έθιμο -μοναδικό στον ελλαδικό χώρο- που διατηρήθηκε μέχρι την επικράτηση του χριστιανισμού (3ο αι. π.Χ.). Σύμφωνα με αυτό, όσοι υπερέβαιναν το 60ο έτος της ηλικίας τους «αυτεκωνιάζοντο», αυτοκτονούσαν δηλ. με κώνειο από το φυτό Μανδραγόρας. Ο πολίτης που ένιωθε ότι δεν είναι πλέον χρήσιμος στην κοινωνία λόγω γήρατος όφειλε να εκθέσει στους άρχοντες της πολιτείας τους λόγους της απόφασής του, ώστε να του δοθεί άδεια αυτοκτονίας. Παρουσία των συμπολιτών του και μετά από εορταστική ιεροτελεστία, εκτελούσε το χρέος του, πίνοντας πρόθυμα το κώνειο. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχανόταν τόσο η ανάγκη για εξασφάλιση τροφής για τους νεώτερους -σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι έφταναν σε μεγάλη ηλικία λόγω καλού κλίματος- όσο κι η επιθυμία των ίδιων των πολιτών να αποχωρούν ακμαίοι κι υπερήφανοι. Σύμφωνα με την ιστορία, το τζιώτικο κώνειο ήταν αυτό που πήρε κι ο Σωκράτης για να φύγει από τη ζωή.